تفاوت شرایط سرویس و کاربردی مختلف، مواد متفاوتی را نیز می‌طلبد. حتی فولادها که آنها را با استحکام و سختی بالا می‌شناسیم، برای کاربرد در برخی شرایط خاص نظیر محیط‌های خورنده و دمای بالا، با چالش مواجه می‌شوند. درنتیجه، انواع گریدهای فولاد ضد زنگ گسترش داده شدند و امروزه می‌توان تأثیر انواع گرید استنلس استیل را در قطعات کوچک و بزرگ و حتی سازه‌های مهندسی مشاهده کرد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین گریدهای استیل ضد زنگ خواهیم پرداخت.
انواع گریدهای فولاد ضد زنگ کدام اند ؟
فولادهای ضد زنگ براساس نوع ریزساختار آنها، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر یک شامل گریدهای متفاوتی است. تفاوت بین این گریدها به تفاوت در ترکیب شیمیایی آنها مربوط می‌شود. حضور عناصر آلیاژی متنوع در ساختار انواع گرید استنلس استیل، خواص منحصربه‌فردی را برای آنها به ارمغان می‌آورد.
مهم‌ترین انواع فولاد ضد زنگ عبارت‌اند از:
- فولاد ضد زنگ آستنیتی
- فولاد ضد زنگ فریتی
- فولاد ضد زنگ مارتنزیتی
- فولاد ضد زنگ دو فازی یا داپلکس
- فولاد ضد زنگ رسوب سخت شونده
مهم ترین گریدهای فولاد ضد زنگ
انواع گرید ورق استیل ، استنلس استیل ها فولادهایی هستند که حاوی عناصر متفاوتی از جمله کروم، نیکل، مولیبدن، تیتانیم، سیلیکون و… می باشند. گستره کاربرد فولادهای زنگ نزن معطوف به حوزه خاصی نبوده و طیف وسیعی از صنایع همچون صنعت غذایی، نفت و گاز، لوازم خانگی، تجهیزات و لوازم پزشکی، ساختمان سازی و داروسازی را شامل می شود. به عنوان مثال روزانه ورق استیل را در بسیاری از ابزار آشپزخانه در قالب وسایلی نظیر ظروف غذا، سینک، فلاسک، قاشق و چنگال استفاده می کنید.
فولادهای زنگ نزن بر مزه غذا تاثیری نمی گذارند و به آسانی تمیز می شوند. به همین دلایل این فولادها اغلب در ساخت وسایل آشپزخانه و تجهیزات مرتبط با صنایع غذایی به کار می روند. استنلس استیل آلیاژی از آهن است که حداقل ۱۱ درصد کروم دارد. که کروم در این فولادها، یک لایه نازک اکسیدی را ایجاد می کند که مانع از خوردگی سطح می گردد. این لایه تحت عنوان لایه پسیو شناخته می شود.
افزایش میزان کروم منجر به افزایش مقاومت به خوردگی می شود. یکی دیگر از عناصر موجود در بعضی از گریدهای فولادهای زنگ نزن، نیکل است که حضور این عنصر هم مقاومت به خوردگی را افزایش می دهد. بنابر ویژگب های مذکور استنلس استیل ها در موارد متعددی به کار می روند، از لوازم آشپز خانه گرفته تا تجهیزات پزشکی. این فولادها در مقاطع مختلفی تولید می شوند. ورق ها یکی از رایج ترین مقاطع تولیدی استنلس استیل ها هستند. ورق های استنلس استیل در عرف معمولا به ورق استیل معروفند.
معرفی انواع گرید ورق استیل
رده های آلیاژی مختلفی از فولادهای زنگ نزن در شاخه های مختلف صنعت به کار می روند که هر کدام از این فولادها دارای عناصر آلیاژی متفاوت، خواص فیزیکی، مکانیکی و در نهایت قیمت متفاوتی هستند. در ادامه به معرفی گروهی از استنلس استیل ها پرداخته می شود.
انواع گرید ورق استیل ، ورق سری ۲۰۰
گرید۲۰۱: سری ۲۰۰ و سری ۳۰۰ از فولادهای زنگ داری ساختار فازی آستنیتی و فاقد خاصیت مغناطیسی هستند. به طور کلی این گروه از فولادها (سری ۲۰۰) مقاومت به خوردگی کمتری نسبت به سری۳۰۰ داشته ولی استحکام تسلیم بالاتری دارد. کاربرد های سری ۲۰۰ از استنلس استیل ها شامل بکارگیری در ساخت وسایل آشپزی، بدنه تریلی ها، و تجهیزات آشپزخانه می باشد.
انواع گرید ورق استیل ، ورق سری ۳۰۰
گرید ۳۰۱
استیل ۳۰۱ دارای مقاومت بالایی در مقابل خوردگی، شکل پذیری و استحکام می باشد. کابرد های متداول این گرید شامل یراق آلات و فنر ها می باشد.
گرید ۳۰۲
فولاد زنگ نزن ۳۰۲ استحکام بالا به همراه وزن پایین داشته، در مقابل اکسیداسیون مقاوم بوده و به راحتی تولید می شود. کاربرد های متداول آن شامل وسایل آشپزی و ظروف مسطح می باشد.
گرید ۳۰۴ و (L) 304
ورق استیل ۳۰۴ در مقابل اسیدهای ارگانیک و غیر ارگانیک و نیز زنگ زدگی معماری مقاوم می باشد. این آلیاژ کاربردهای بسیاری دارد که نمونه از این ها بکارگیری در کارخانه های فرآوری غذا، لوازم خانگی و صنایع نفت و گاز می باشد.
گرید ۳۰۵
یکی از ویژگی های این فولاد قابلیت تمیز شدن است. استیل ۳۰۵ به سادگی تمیز می شود و نسبت استحکام به وزن بالایی دارد. همچنین نرخ کارسختی این فولاد پایین است. برای خمکاری مناسب می باشد. کاربرد های متداول آن شامل ساخت قطعات مکانیکی و گیره های فنری می باشد.
گرید ۳۰۸
استیل ۳۰۸ مقاومت بالایی در مقابل اکسیداسیون و خوردگی نسبت به گرید ۳۰۵ داشته و در مقابل حرارت نیز مقاوم بوده، شکل پذیری و جوش پذیری بالایی دارد. کاربرد های آن شامل قطعات کوره، پمپ ها و بویلر است.
گرید ۳۰۹
گریدهای ۳۰۹ و ۳۱۰ معمولا تحت عنوان استیل نسوز شناخته می شوند. ورق استیل ۳۰۹ حاوی ۲۲ الی ۲۴ درصد کروم و ۱۱ الی ۱۳در ترکیب خود دارد. ورق استیل ۳۰۹ در سرویس دهی های پیوسته تا دمای ۱۰۹۳ درجه سانتی گراد و در سرویس دهی های متناوب تا دمای ۹۸۲ مقاومت به اکسیداسیون خوبی از خود نشان می دهد. از جمله عمده ترین کاربردهای این گرید از فولادهای زنگ نزن می توان به ساخت قطعات موتورهای هوایی، مبدل های حرارتی، تجهیزات مورد استفاده در پتروشیمی و همچنین کوره سازی اشاره کرد.
گرید۳۱۰
ورق استیل ۳۱۰ با ساختار آستنینی دارای ۲۴ الی ۲۶ درصد کروم و ۱۹ الی ۲۲ در ترکیب شیمیایی خود است. استنلس استیل مقاومت به اکسداسیون خوبی در سرویس دهی های پیوسته تا دمای۱۱۵۰ و در سرویس دهی های متناوب تا دمای ۱۰۵۰ از خود نشان می دهد. کاربردهای استنلس استیل ۳۱۰ شامل بکارگیری در ساخت بویلرها، مبدل های حرارتی، تجهیزات و قطعات کوره است.
گرید ۳۱۶ و (L) 316
ورق استیل ۳۱۶ نسبت به استیل ۳۰۴ نیکل بیشتری داشته که منجر به افزایش استحکام و مقاومت به خوردگی می شود. استیل (L) 316 معمولا به راحتی نگهداری می شود (هزینه تعمیر و نگهداری پایین است) و دارای استحکام خزشی و مقاومت بیشتر در برابر خوردگی نسبت به استیل ۳۰۴ مخصوصا در محیط های حاوی کلر است. یکی از عمده ترین ورق استیل ۳۱۶ بکارگیری در ساخت تجهیزات نگهداری و فرآوری صنعت غذایی است.
گرید ۳۱۷
استیل ۳۱۷، استحکام کششی بالا و نیز مقاومت بالایی در برابر خوردگی حفره ای دارد. گرید ۳۱۷ به صورت متداول برای ساخت مخازن مواد شیمایی، ظروف دارو سازی و مخازن نگهداری به کار می رود.
گرید (L) 317
عمده ترین ویژگی های این آلیاژ شامل استحکام و مقاومت به خوردگی بالا می باشد. همچنین این آلیاژ خواص خزشی بسیار خوبی دارد. این نوع استیل دارای مقاومت خوب در مقابل خوردگی حفره ای و استحکام کششی بالا می باشد. این فولادها زمانی که تحت تنش های شدیدی قرار می گیرند مقاومت بالایی در برابر گسیخته شدن (پارگی) دارند. استنلس استیل (L) 317 برای ساخت مخازن فرآوری و ذخیره سازی عناصر با خورندگی بالا به کار می روند.
گرید ۳۲۱
ورق استیل ۳۲۱ استحکام بالا و مقاومت فوق العاده ای در مقابل درجه حرارت های بالا دارد که این امر متاثر از حضور تیتانیم در ساختار این فولاد است. کاربرد های متداول استنلس استیل ۳۲۱ شامل بکارگیری در ساخت هیترها، قطعات بویلرها و سیستم های تخلیه دود هواپیما می باشد.
گرید ۳۲۶
گرید ۳۲۶ دارای استحکام بالا، کارپذیری سرد (فرم دهی سرد) و مقاومت مناسب در مقابل خوردگی می باشد. از این فولاد در ساخت اتصالات استفاده می شود.
گرید ۳۳۲
استنلس استیل ۳۳۲ در درجه حرارت های بالا دارای مقاومت به خوردگی و اکسیداسیون بالایی است. این گرید همچنین خواص خزشی مناسبی دارد. بکارگیری در مخازن تحت فشار بویلرها و مخازن هسته ای نمونه ای از کاربردهای این فولاد می باشد.
گرید ۳۳۴
این فولاد دارای مقاومت به پوسته شدن، خوردگی و اکسیداسیون است. ساخت تجهیزات برقی و سیستم های کنترل آلایندگی خودرو نمونه ای از کاربردهای این فولاد در صنعت است.
گرید ۳۴۷
حضور تانتالیوم و نایوبیوم در ساختار استنلس استیل ۳۴۷ منجر به افزایش استحکام در دماهای بالا می شود. کاربرد های عمده آن شامل بکارگیری در ساخت اگزوز و بویلرهاست.
انواع گرید ورق استیل ، ورق استیل سری۴۰۰
گرید ۴۰۴
گرید ۴۰۴ از فولادهای زنگ نزن دارای خاصیت شکل پذیری، دوام و داکتیلیته بالا و همچنین قابلیت فرم دهی بوسیله فرایند کشش عمیق (deep drawn) می باشد. کاربرد های متداول آن شامل بکارگیری در درپوش های گازی و رادیاتور، مبدل های حرارتی و تجهیزات اتوموبیل است.
گرید ۴۰۵
استیل ۴۰۵ دارای مقاومت به خوردگی و اکسیداسیون، داکتیلیته بالا بوده و به سهولت تحت فرایند ماشین کاری و فرم دهی قرار می گیرد. بکارگیری در ساخت مخازن، تجهیزات پالایشی و تیوب های مبدل های حرارتی نمونه ای از کاربردهای فولاد زنگ نزن ۴۰۵ است.
گرید ۴۰۹
فولاد زنگ نزن ۴۰۹، عناصر آلیاژی بسیار کمی در ساختار خود دارد و برای ساخت قطعاتی که تحت تنش هستند و نیاز به مقاومت به خوردگی و استحکام بالا دارند بکارگیری می شوند. کاربرد های آن شامل اتصلات، اگزوز اتومبیل و تکیه گاه سازه ای می باشد.
گرید ۴۱۰
ورق استیل ۴۱۰ در مقابل حرارت، پوسته پوسته شدن، خوردگی و اکسداسیون مقاوم می باشد. این گرید همچنین به سادگی جوشکاری می شود و استحکام بالایی دارد. پره های توربین، وسایل آشپزخانه، شیرآلات، بست ها و اتصالات می باشد.
گرید ۴۲۰
ورق استیل ۴۲۰ دوام بالایی داشته و مقاومت بالایی در مقابل خوردگی دارد. همچنین تا ۵۰۰ (BHN) سخت می گردد. از جمله کاربردهای آن می توان به بکارگیری در ساخت ابزار جراحی، تجهیزات بیمارستانی، قطعات شیرآلات صنعتی و تجهیزات دندان پزشکی اشاره نمود.
گرید ۴۳۰
ورق استیل ۴۳۰ در مقایسه با ۳۰۴ عناصر آلیاژی کمتری دارد. از جمله ویژگی های آن می توان به رسانایی حرارتی، داکتیلیته، شکل پذیری و مقاومت در برابر خوردگی و اکسیداسیون اشاره نمود. کابینت های آشپزخانه ها، مبدل های حرارتی، تجهیزات فرآوری غذا و بکارگیری در محیط هایی که تجهیزاتی که در معرض اسید نیتریک قرار می گیرند، نمونه ای از کاربردهای این فولاد است.
گرید ۴۳۴
این رده آلیاژی از فولادهای زنگ نزن فولاد دارای شکل پذیری و داکتیلیته بالایی است و همچنین مقاومت بالایی در مقابل پوسته پوسته شدن دارد و به راحتی نگهداری می گردد. کاربرد های متداول آن شامل بکارگیری در ساخت ماشین آلات مورد استفاده در کارخانه ها و قسمت هایی از اتومبیل می باشد.
گرید ۴۳۶
استیل ۴۳۴ در مقابل خوردگی و پوسته پوسته شدن مقاوم بوده، و سطحی براق دارد. از این گرید برای ساخت قطعاتی که تحت فرم دهی های کششی قرار می گیرند استفاده می شود.
گرید ۴۴۲
این فولاد در مقابل پوسته پوسته شدن و خوردگی مقاوم می باشد. کاربرد های متداول آن عبارتند از: بکارگیری در ساخت هیترها، اتصالات، درپوش دودکش و قطعات کوره.
