اتصالات استنلس استیل یکی از محصولات مهم در خطوط لوله کشی سیالات و گاز ها در تمام دنیا، قابلیت تغییر مسیر از یک خط صاف به یک شبکه ی پر از انشعابات است. تصور کنید خطوط لوله کشی فاقد این ویژگی بودند در آن صورت برای هر خانه ای باید یک لوله مستقیم از منبع آب یا گاز شهری کشیده میشد و این کار در عمل غیر ممکن است.
برای حل این مسئله، صنعتگران به فکر ساخت قطعاتی افتادند تا بتوانند از یک منبع تعداد لوله های زیاد و از هر لوله تعداد بسیاری انشعاب بگیرند. این کار باعث صرفه جویی در هزینه و البته صرفه جویی در منابع طبیعی شد. چراکه مقدار هدر رفت منابع در لوله های مستقل و مستقیم بسیار بیشتر بود.
به این قطعات در صنعت به اصطلاح اتصالات می‌گویند. اتصالات ساختار های گوناگون و شکل های بسیاری دارند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت. کاربرد اتصالات علاوه بر ساخت انشعابات جدید، تغییر مسیر لوله کشی، تغییر سایز لوله ها و همچنین مسدود کردن انشعابات اضافه نیز هست.جنس این اتصالات بسیار متنوع است و هر کدام در لوله ها و صنایع خاصی کاربرد دارند.
اتصالات استنلس استیل و کاربرد آن
معنی لغوی اتصالات استنلس استیل، اتصالات با جنس فولاد ضد زنگ است. این محصول از فولادی ساخته شده اند که در ساختار شیمیایی آن ترکیبات دیگری مانند کروم و نیکل نیز به کار رفته است. این کروم به کار رفته در فلز این محصول ، از آهن واکنش پذیری بسیار بیشتری با اکسیژن دارد.
لذا در محیط های پر اکسیژن زودتر از خود فولاد با اکسیژن وارد واکنش شده و باعث ایجاد لایه ای روی آن می‌شود. این لایه از زنگ زدن اتصالات استنلس استیل جلوگیری می‌کند. در نتیجه این محصول خیلی دیر تر از سایر جنس های اتصالات لوله ها دچار خوردگی و پوسیدگی شده و طول عمر بالا تری دارند.
برخی از انواع خاص تر این محصول علاوه بر مقاومت در برابر پدیده ناخواسته اکسیداسیون، در برابر محیط های اسیدی و بازی، محیط های نمکی و محیط هایی با غلظت بالای مواد شیمیایی نیز مقاوم هستند. این ویژگی اتصالات استنلس استیل باعث کاربرد فراوان آنها در شرایط خاص خطوط لوله کشی شده است.
بعلت طول عمر بیشتر آن، هزینه های ساخت و نگهداری خطوط لوله کشی بسیار کمتر می‌شود چراکه مدت زمان تعویض این اتصالات کمتر از انواع دیگر می‌باشد.
انواع اتصالات استنلس استیل
۱) اتصالات استنلس استیل جوشی
این اتصالات را هنگامی که در دمای ذوب قرار دارند با لوله ها ادغام میکنند. اتصالات جوشی استنلس استیل دما و فشار معینی را تحمل میکنند و صنعتگران می‌توانند این دما و فشار قابل تحمل را در مشخصات هر کدام بیابند. بعلت دائمی بودن اتصالات استنلس استیل جوشی، امکان تعویض یا ترمیم آنها وجود ندارد.
همچنین نصب آنها بر روی لوله سخت است. به همین دلایل برخی صنعتگران استفاده از این نوع را در اولویت قرار نمی دهند.اما مزیت بالای آنها عدم نشتی حتی در کمترین مقدار است. لذا برای انتقال مواد خطرناکی مانند گاز های سمی بهترین گزینه هستند.
۲) اتصالات استنلس استیل زانویی
از این دسته بیشتر برای لوله کشی آب و فاضلاب شهری استفاده می شود. وظیفه آن هم تغییر مسیر در خطوط است. این محصول دارای دو مدل کلی ۹۰ درجه و ۴۵ درجه هستند .
۳) اتصالات استنلس استیل سه راهی و چهار راهی
از این مدل برای مسدود کردن انشعابات بی کاربرد استفاده می کنند.
۴) اتصالات استنلس استیل مغزی
این مدل از اتصالات یک لوله کوتاه هستند که در دو انتها دارای رزوه اند. رزوه به ساختاری مارپیچی می‌گویند. از آن ها برای بهم هم وصل کردن سایر بخش های خطوط لوله کشی استفاده می کنند.
۵) پیچ ها و مهره ها
پیچ ها و مهره ها نیز در دسته این محصولات قرار می گیرند. پیچ ساختاری بلند دارد که میتواند دو یا چند سطح را کنار هم نگه دارد. نکته حائز اهمیت در استفاده از پیچ و مهره این است که همواره نباید آنها را با انواع مستحکم تر جایگزین کرد. چراکه این کار گاهی باعث شکننده تر شدن کل ساختار می‌شود و آسیب های جبران ناپذیری برای سیستم بوجود می‌آورد.
۶) اتصالات استنلس استیل دنده ای
این مدل از اتصالات نصب راحتی دارند اما امکان نشتی در آنها بالاست. این محصول از جهات دیگری نیز طبقه بندی می شوند. یکی از این جهات درز دار بودن یا نبودن آنهاست. اتصالات استنلس استیل درزدار دارای شکاف در ساختارشان هستند. لذا توانایی تحمل فشار ها و دماهای بالا را ندارند. از این دسته از اتصالات در محیط های کم فشار تر بهره می برند.
۷) اتصالات استنلس استیل بدون درز
که در ایران به آنها اتصالات مانیسمان نیز گفته می‌شود، ساختاری بدون شکاف و یکپارچه دارند. این دسته طول عمر بسیار بیشتری داشته و البته قیمت بالاتری هم دارند.
اتصالات استنلس استیل علاوه بر این دسته بندی ها دارای نام های اختصاصی ای هستند که در لیست آنها اشاره شده است
زانویی ها، کپ ها، بوشن ها، نیپل ها، ساکولنت ها، کلمپ ها و …
این اتصالات در تمامی صنایع کاربرد داشته می توان گفت انتخاب اول هستند. چراکه طول عمر بالاتر و نتایج بهتری دارند.
نکاتی جهت خرید این محصول
- قبل از خرید لوله ها و اتصالات استنلس استیل، نقشه کل سازه و خط لوله را طراحی و مشخص کنید. این کار سبب به حداقل رسیدن هزینه و زمان می شود و بسیار مفید است.
- سعی کنید از ابتدا اتصالاتی را انتخاب کنید که احتمال خرابی کمتری داشته باشند. چراکه در غیر این صورت شما مجبور به تعطیل کردن بخش بزرگی از خطوط لوله کشی می شوید تا بتوانید تعدادی از اتصالات را تعمیر کنید.
- مشخص کنید که بار فشار و دمای وارد بر هر قسمت از خطوط چقدر است و اتصالات را متناسب با آنها انتخاب کنید. توجه کنید که هر اتصالی که مستحکم تر باشد لزوما مناسب تر نیست.
مزایت های استفاده از اتصالات استنلس استیل
مزیت مادی
ترکیب مقاومت در برابر خوردگی با مقاومت بالا باعث کاهش ضخامت و وزن دیواره می شود. فولاد ضد زنگ در برابر گرما و آسیب های شیمیایی مقاوم است.
مزیت محیطی
از اتصالات استنلس استیل می توان در همه نوع آب ، از جمله آب آشامیدنی در منابع عمومی استفاده کرد. آن ها مقاومت عالی در برابر طیف گسترده ای از آبهای آشامیدنی ، از جمله سطوح مختلف کلرید دارد.
مزیت اقتصادی
فولاد ضد زنگ از نظر نگهداری بدون نیاز به پوشش اضافی ، چه در مصارف داخلی و چه در فضای باز ، به پوشش خاصی نیاز ندارد. طول عمر مورد انتظار یک سیستم فولاد ضد زنگ بیش از ۵۰ سال است که باعث کاهش هزینه های تعویض و نگهداری در طول عمر نصب می شود.
کاربرد اتصالات استنلس استیل
اتصالات استنلس استیل اغلب در ساختمان ها برای انتقال گاز طبیعی یا سوخت پروپان یا در سیستم های لوله کشی استفاده می شود. به دلیل مقاومت در برابر آسیب مکانیکی و گرمای شدید ، در سیستم های پاشش آتش یک انتخاب محبوب می باشد .علاوه بر مقاومت در برابر خوردگی از سهولت تمیز کردن نیز بهره می برد.
